Is jouw bedrijf klaar voor opvolging?
Familiebedrijven blijven steeds minder vaak in de familie, blijkt uit onderzoek[1]. Tien jaar terug was het meer vanzelfsprekend dat de familieonderneming aan de volgende generatie binnen de familie werd overgedragen. ‘Maar wat we nu zien, is dat er ook naar alternatieve scenario’s wordt gekeken.’ (Marieke Kopinsky, EY). Nu wordt vaker de vraag gesteld: Wat past bij het bedrijf en welke capaciteiten heeft de volgende generatie? De vanzelfsprekendheid dat de volgende generatie zomaar aan de beurt is, is volgens haar weg.
Toch zien we binnen het MKB in Nederland nog regelmatig dat de onderneming wordt overgedragen aan de volgende generatie. Het overdragen van ondernemingsvermogen kan (onder voorwaarden) fiscaal vriendelijk aan bijvoorbeeld de kinderen plaatsvinden middels de bedrijfsopvolgingsregeling. Door gebruik te maken van deze faciliteit kan onder voorwaarden een forse besparing van schenk- en/of erfbelasting gerealiseerd worden. In dit artikel gaan we enerzijds in op de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) en anderzijds op de doorschuifregeling.
Besparing van belastingen, hoe zit dat?
Als de volgende generatie verder gaat met de onderneming kan er voor gekozen worden om de onderneming (of aandelen in een BV) niet te verkopen, maar te schenken. Op de schenking van een actieve onderneming kan onder voorwaarden een aanzienlijke belastingvrijstelling toegepast worden in de schenkbelasting. Ook kan daarop in de inkomstenbelasting de doorschuifregeling op worden toegepast. Beide regelingen dragen bij aan een fiscaal vriendelijke manier van vermogensoverdracht bij het leven van ouders aan de kinderen.
Overigens is het zo dat (als de onderneming niet bij leven geschonken is) bij overlijden ook gebruik gemaakt kan worden van de BOR. Echter in de regel zien wij dat cliënten meer voelen voor schenkingen met de warme, dan met de koude hand.
Ter vergelijking, als de onderneming zou zijn verkocht aan een ander vormt de verkoopopbrengst de nalatenschap. Over die nalatenschap kan aanzienlijke erfbelasting zijn verschuldigd. Ook deze belasting voorkomen kan een reden zijn om naar de BOR te kijken.
Bedrijfsopvolgingsregeling – schenkbelasting
Als er alleen sprake is van ondernemingsvermogen zal de schenking van de aandelen in de onderneming – als voldaan wordt aan een aantal vereisten – kunnen vallen in de berekening van de schenkbelasting die geldt voor de BOR (jaar 2025), namelijk:
100% van de schenking is vrijgesteld tot een bedrag van € 1.500.000 miljoen en van het meerdere is 75% van de schenking vrijgesteld en dus 25% van de schenking is belast tegen de reguliere tarieven voor schenkbelasting (voor kinderen 10% en 20% heffing).
Onder andere gelden een aantal voorwaarden:
- Er moet een minimaal belang van 5% van het geplaatste kapitaal geschonken worden;
- de schenker dient op het moment van schenking de (certificaten van) aandelen in de vennootschap gedurende een periode van 5 jaren in zijn bezit te hebben, ook wel te noemen: ‘de bezitseis’;
- de betreffende vennootschap(pen), waarin het indirecte belang worden gehouden, dienen reeds 1 jaar de ondernemingen met bijbehorend ondernemingsvermogen te drijven;
- de verkrijger (ontvanger van de schenking) dient gedurende een periode van 3 jaren de aandelen te behouden en de daarbij horende onderneming voort te zetten, ook wel te noemen: ‘het voorzettingsvereiste’;
- de BOR ziet enkel op ondernemingsvermogen, over elke euro aan beleggingsvermogen is reguliere schenkbelasting verschuldigd;
- De verkrijger van de schenking dient minimaal 21 jaar of ouder te zijn.
Doorschuifregeling – inkomstenbelasting
Als een onderneming wordt geschonken is, naast de hierboven genoemde schenkbelasting (waarop de vrijstelling van de BOR kan worden toegepast), in beginsel inkomstenbelasting verschuldigd. Waar in de schenkbelasting ruimte is gemaakt voor de BOR, geldt in de inkomstenbelasting – onder voorwaarden – een doorschuifregeling. De doorschuifregeling houdt in dat de belastingheffing niet tot uitdrukking komt, maar wordt doorgeschoven naar de volgende generatie. Mocht uiteindelijk de volgende generatie de onderneming doorschenken aan de generatie daaronder, is wellicht ook (wederom) toepassing van de doorschuifregeling mogelijk. Daardoor kan de belastingheffing soms erg lang (generaties) worden uitgesteld. Ook hiervoor gelden nadere voorwaarden om hier gebruik van te mogen maken.
In sommige gevallen kan er echter ook voor gekozen worden toch af te rekenen. Soms hoeft dit geen groot nadeel te zijn, of juist fiscaal interessant, in combinatie met andere regelingen.
Slot
De regelgeving omtrent BOR is volop in ontwikkeling. Ook voor 2026 zijn er weer een aantal wijzigingen te verwachten. De regeling is er niet eenvoudiger op geworden. Als er onder de kinderen bedrijfsopvolgers zijn die het bedrijf een tijdje samen of zelfs zonder jou als ouder willen voortzetten, ga dan eens bij je adviseur de mogelijkheden na van de fiscaal vriendelijke BOR. De belastingbesparing kan soms best een bedrag zijn!
[1] Publicatietitel adviesbureau EY en headhuntersbureau Holtrop Ravensloot begin 2025
Geschreven door: Arjan van der Maas. 23 april 2025.
