In principe geldt dat de werknemer voorstellen van de werkgever tot wijziging
van de arbeidsvoorwaarden niet hoeft te aanvaarden. Daarover moet tussen partijen overeenstemming worden bereikt. Partijen zullen zich daarbij moeten gedragen als goed werkgever en goed werknemer. Daarom kan de werknemer onder omstandigheden toch worden verplicht om in te stemmen met een dergelijk voorstel van de werkgever. Dit geldt voor alle voorstellen tot
wijziging van de arbeidsvoorwaarden, dus zowel voor wijzigingen die voor alle werknemers gelden als voor voorstellen die voor een individuele werknemer geldt.
Eenzijdig wijzigingsbeding
Als in de arbeidsovereenkomst een zogenaamd ‘eenzijdig wijzigingsbeding’ staat opgenomen, dan betekent dit nog niet dat de werkgever zomaar arbeidsvoorwaarden mag wijzigen. Het gebruik van deze bevoegdheid is aan strenge voorwaarden verbonden: er moet sprake zijn van een zodanig zwaarwichtig belang dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. Heeft de ondernemingsraad of, indien die er niet is, de personeelsvertegenwoordiging, ingestemd met de wijziging van de arbeidsvoorwaarden, dan is dit een belangrijke indicatie voor het bestaan van een zwaarwichtig belang.
Geen eenzijdig wijzigingsbeding
Ook als er in de arbeidsovereenkomst géén eenzijdig wijzigingsbeding is overeengekomen met de werknemer, is het voor de werkgever mogelijk om eenzijdig de arbeidsovereenkomst te wijzigen. Allereerst zal sprake moeten zijn van een redelijk voorstel. Dit voorstel moet in alle redelijkheid van de werknemer kunnen worden verlangd. De werknemer is als goed werknemer verplicht om in te stemmen met een redelijk voorstel die verband houdt met gewijzigde omstandigheden op het werk. Dit mag alleen worden afgewezen als aanvaarding daarvan redelijkerwijs niet van hem kan worden verlangd.
Soms is een overgangsmaatregel nodig om de wijziging tot stand te laten komen. Denk aan een afbouwregeling. Dit maakt het voorstel sneller redelijk.
Twee belangrijke punten bij collectieve wijzigingen:
- Vergeet niet de ondernemingsraad – of als die er niet is de personeelsvertegenwoordiging – te betrekken in dit proces. Instemming van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging is een belangrijke indicatie dat de werknemers vertegenwoordigd zijn en rekening is gehouden met hun belangen.
- Informeer de werknemers tijdig en betrek ook hen in het proces. Vraag hen om inbreng. Het is van belang om draagvlak te creëren.
Geschreven door Marista Giessen
